Hệ thống truyền động ô tô là hệ thống các bộ phận và cơ cấu có nhiệm vụ truyền và điều chỉnh công suất từ động cơ đến các bánh xe chủ động, giúp xe di chuyển.
Hệ thống thường được cấu tạo bởi ly hợp, hộp số, trục các đăng, bộ vi sai và bánh xe. Động cơ tạo ra lực xoắn, qua ly hợp tới hộp số để điều chỉnh lực và tốc độ. Lực này tiếp tục truyền qua trục các đăng, cầu chủ động đến bánh xe, tạo ma sát giúp xe lăn bánh.
Hiện tại trên thị trường có 4 loại hệ thống truyền động phổ biến gồm hệ thống truyền động bánh trước, hệ thống truyền động bánh sau, hệ thống truyền động 4 bánh, hệ thống dẫn động 4 bánh bán thời gian.
Trong quá trình sử dụng, hệ thống truyền động có thể gặp các vấn đề liên quan tới cụm ly hợp, hộp số, trục các đăng, bán trục và bộ vi sai.
Theo báo cáo ‘Global Automotive Reliability Study’ Bosch công bố tháng 3/2015, sau khi khảo sát 124.000 xe ô tô tại 28 quốc gia, kết quả cho thấy 32,7% các sự cố hỏng hóc trên ô tô liên quan trực tiếp đến hệ thống truyền động. Trong đó 45% xảy ra ở xe có tuổi thọ trên 5 năm và 65% có thể phòng tránh bằng bảo dưỡng định kỳ.
Nếu bạn đang quan tâm tới hệ thống truyền động ô tô, đừng bỏ qua những thông tin hữu ích sau!
Hệ thống truyền động trên ô tô là hệ thống các bộ phận có chức năng truyền và biến đổi mô-men xoắn từ động cơ đến các bánh xe chủ động, giúp xe di chuyển. Thiết bị này đóng vai trò trung gian giữa động cơ và bánh xe, đảm bảo xe có thể vận hành một cách hiệu quả và linh hoạt trong nhiều điều kiện khác nhau.
Các chức năng của hệ thống truyền động của ô tô gồm:
Hệ thống truyền động ô tô được cấu tạo từ 5 bộ phận chính: ly hợp, hộp số, trục các đăng, bộ vi sai và bánh xe, kết hợp làm việc để truyền và điều chỉnh lực từ động cơ đến bánh xe.
Cấu tạo cụ thể có thể khác nhau tùy thuộc vào loại hệ dẫn động (FWD, RWD, 4WD, AWD) và loại hộp số (số sàn, số tự động), nhưng cơ bản đều dựa trên các thành phần này để thực hiện chức năng truyền động.
Ly hợp là bộ phận nằm giữa động cơ và hộp số. Bộ phận có chức năng kết nối và ngắt tạm thời truyền động giữa động cơ và hộp số, cho phép người lái chuyển số một cách êm ái và dừng xe mà không cần tắt máy.
Cấu tạo bộ ly hợp gồm:
Hộp số là bộ phận gắn sau ly hợp, nhận mô-men xoắn từ động cơ (qua ly hợp ở xe MT hoặc trực tiếp qua bộ biến mô ở xe AT). Nhờ đó thay đổi tỷ số truyền để điều chỉnh tốc độ và mô-men xoắn phù hợp với điều kiện vận hành của xe (khởi hành, tăng tốc, leo dốc, đi đường bằng,…). Đồng thời, hộp số còn có số lùi (R) để đảo chiều chuyển động của xe.
Có hai loại chính:
Trục các đăng (trục truyền động) là trục kim loại dài, có khớp các đăng ở hai đầu. Trục truyền mô-men xoắn từ hộp số (thường đặt ở phía trước xe) đến cầu xe (thường đặt ở phía sau xe).
Trục các đăng được chia thành 3 loại: trục cứng (60%), trục mềm (30%) và trục các đăng đôi (10%). Trục cứng có độ bền cao nhưng gây rung lắc, trục mềm giảm rung nhưng dễ mòn, trục các đăng đôi kết hợp ưu điểm của cả hai loại trên.
Bộ vi sai là bộ phận phân phối mô-men xoắn đến hai bánh xe dẫn động, cho phép chúng quay với tốc độ khác nhau khi vào cua. Bộ vi sai gồm các bánh răng hành tinh và vỏ vi sai.
Có 3 loại vi sai chính: vi sai mở (75%), vi sai hạn chế trượt LSD (20%) và vi sai khóa (5%). Vi sai mở cho phép sự chênh lệch tốc độ hoàn toàn giữa hai bánh, vi sai LSD hạn chế sự chênh lệch này, còn vi sai khóa khóa cứng hai bánh với nhau.
Bánh xe là bộ phận cuối cùng của hệ thống truyền động, chịu trách nhiệm truyền lực kéo từ trục đến mặt đường.
Bánh xe gồm vành, nan hoa và moay ơ. Lốp xe được lắp trên vành bánh xe, tạo ma sát với mặt đường.
Ngoài các bộ phận chính trên, hệ thống truyền động còn có thể bao gồm các chi tiết khác như: hộp số phụ (transfer case) ở xe 4WD/AWD, bộ biến mô thủy lực (torque converter) ở xe số tự động (thay thế ly hợp), các loại khớp nối, ổ đỡ, và các hệ thống điều khiển điện tử (đặc biệt trên xe số tự động và các hệ thống dẫn động phức tạp).
Hệ thống truyền động ô tô hoạt động theo quy trình 5 bước liên tiếp: bắt đầu từ động cơ tạo ra mô-men xoắn, truyền qua ly hợp đến hộp số để điều chỉnh, sau đó qua trục các đăng đến bộ vi sai, và cuối cùng phân phối đến các bánh xe chủ động để tạo chuyển động.
Quá trình này cho phép điều chỉnh lực kéo và tốc độ phù hợp với yêu cầu vận hành. Cụ thể, khi động cơ hoạt động ở dải 2,000-3,000 vòng/phút, mô-men xoắn đạt 150-350 Nm (tùy loại động cơ) được truyền qua các cơ cấu cơ khí này, biến đổi thông qua các cấp số khác nhau để tạo ra lực kéo phù hợp tại các bánh xe.
Cụ thể:
Hiện nay trên thị trường ô tô toàn cầu có 4 loại hệ thống truyền động phổ biến:
Theo kinh nghiệm của Thanh Phong Auto, các hệ thống truyền động ô tô có đặc điểm nổi bật sau:
Hệ thống truyền động bánh trước (FWD – Front-Wheel Drive) là hệ thống với sức mạnh từ động cơ được truyền trực tiếp đến hai bánh xe phía trước, chịu trách nhiệm chính trong việc kéo chiếc xe về phía trước.
Nhờ thiết kế tối giản và chi phí sản xuất dễ chịu, FWD thường thấy ở các dòng xe cỡ nhỏ và xe phục vụ gia đình và chiếm 75% thị phần ô tô con.
Hệ thống dẫn động bánh sau (RWD – Rear-Wheel Drive) là hệ thống truyền động có sức mạnh từ động cơ được truyền đến hai bánh xe phía sau của xe, chịu trách nhiệm chính trong việc đẩy chiếc xe về phía trước.
Hệ thống truyền động ô tô bánh sau thường ưu tiên cho các dòng xe thể thao, xe bán tải và xe sang nhờ khả năng truyền tải lực mạnh mẽ và sự phân bổ trọng lượng tối ưu hơn. RWD chiếm khoảng 20% thị phần
Hệ thống truyền động 4 bánh toàn thời gian (AWD – All-Wheel Drive) là một hệ thống truyền lực cho phép tất cả bốn bánh xe của xe nhận được mô-men xoắn từ động cơ cùng một lúc.
Hệ thống dẫn động bốn bánh bán thời gian (4WD) là hệ thống cho phép người lái chủ động lựa chọn giữa chế độ dẫn động hai bánh (thường là cầu sau – 2WD) và chế độ dẫn động bốn bánh khi cần thiết.
4WD thường được trang bị trên các dòng xe tải nhờ khả năng chinh phục địa hình khắc nghiệt vượt trội.
Hệ thống truyền động trên ô tô thường gặp các hư hỏng liên quan tới cụm ly hợp, hộp số, trục các đăng, bán trục và bộ vi sai.
Ly hợp bị hỏng có thể làm xe không truyền được lực từ động cơ đến bánh xe. Côn hỏng có thể tiếng kêu lạ khi đạp hoặc nhả côn, cảm giác rung lắc khi chuyển số, hoặc mất khả năng tăng tốc.
Nguyên nhân: Mòn đĩa ly hợp, lò xo ly hợp yếu, các bộ phận trong cụm ly hợp bị hư hỏng. Sử dụng ly hợp không đúng cách như đạp côn không đủ hoặc giữ côn quá lâu cũng gây ra hỏng hóc.
Một số trường hợp cụ thể:
Hỏng hóc hộp số gây khó khăn khi chuyển số, xe bị trượt số, phát ra tiếng kêu lạ. Vấn đề này có thể làm giảm hiệu suất truyền lực.
Nguyên nhân: Mòn bánh răng, thiếu dầu bôi trơn, sử dụng sai loại dầu, chuyển số không đúng cách.
Một số trường hợp cụ thể:
Trục các đăng bị hỏng thường gây ra rung lắc khi tăng tốc, tiếng kêu lạch cạch từ gầm xe, và hỏng khớp nối.
Nguyên nhân: Mòn hoặc gãy các khớp nối, thiếu dầu bôi trơn, va đập mạnh khi đi đường xấu.
Hư hỏng bán trục là một vấn đề đáng lưu ý trong hệ thống truyền động, thường biểu hiện qua tiếng kêu “tách tách” hoặc “lụp cụp” khi xe vào cua, đặc biệt rõ khi đánh lái gấp và tăng/giảm tốc.
Nguyên nhân: Di chuyển thường xuyên trên đường xấu, chụp bụi láp bị rách không được khắc phục kịp thời, thiếu mỡ bôi trơn, lắp đặt sai kỹ thuật sau sửa chữa, va đập mạnh, hoặc gỉ sét ở các xe cũ.
Hư hỏng bộ vi sai thường biểu hiện qua những âm thanh lạ phát ra từ cầu sau, rò rỉ dầu bôi trơn từ vỏ, xe rung lắc…
Nguyên nhân: Thiếu hoặc sử dụng dầu vi sai bẩn, chở quá tải hoặc va chạm mạnh, lỗi lắp ráp hoặc căn chỉnh, mòn tự nhiên theo thời gian, hoặc thói quen lái xe không tốt.
Thanh Phong Auto khuyến cáo khách hàng nên kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống truyền động mỗi 10.000 – 20.000 km hoặc 6 – 12 tháng tùy điều kiện sử dụng. Việc phát hiện và khắc phục sớm các vấn đề sẽ giúp tiết kiệm chi phí sửa chữa, đồng thời tránh những sự cố nguy hiểm khi lưu thông.
Để kéo dài tuổi thọ hệ thống truyền động, cần thực hiện một số biện pháp sau:
Tuổi thọ của hệ thống truyền động phụ thuộc vào nhiều yếu tố như chất lượng thiết kế và vật liệu, điều kiện vận hành, tải trọng, chế độ bảo dưỡng…
Nếu đang sở hữu xe KIA, đừng bỏ qua bài viết: 4 Mẹo sử dụng ô tô KIA giúp kéo dài tuổi thọ.
Cấu tạo và vận hành hệ thống truyền động xe số sàn và xe số tự động nằm ở hộp số.
Xe số sàn sử dụng hộp số cơ khí với các cặp bánh răng, cần người lái chuyển số bằng tay thông qua cần số và bàn đạp ly hợp. Xe số tự động sử dụng hộp số tự động (thường dạng hành tinh) với bộ biến mô thủy lực, ly hợp thủy lực đa đĩa và các cơ cấu điều khiển tự động, giúp chuyển số mượt mà mà không cần can thiệp của người lái. Ngoài ra, xe số tự động còn có thêm bộ biến mô (torque converter) thay cho ly hợp truyền thống.
Để tìm hiểu kỹ hơn sự khác biệt giữa xe số sàn và số tự động, xem thêm bài viết: Nên mua xe ô tô số sàn hay số tự động?
8 Hệ thống cơ bản trên ô tô gồm: Hệ thống dẫn động, hệ thống treo, hệ thống lái, hệ thống bánh xe, hệ thống phanh, hệ thống điện, hệ thống an toàn, hệ thống điều hòa.
Cần phải thay dầu hộp số định kỳ vì dầu có vai trò quan trọng trong việc bôi trơn, làm mát và chống mài mòn cho các chi tiết bên trong hộp số. Tuy nhiên, theo thời gian, ô tô bị thiếu dầu hộp số hoặc chất lượng dầu bị giảm do bị oxy hóa, nhiễm bẩn và đứt gãy các phân tử polyme.
Việc thay dầu hộp số định kỳ (thường 40.000-60.000 km) giúp đảm bảo chất lượng bôi trơn, tản nhiệt và kéo dài tuổi thọ hộp số. Sử dụng đúng loại dầu hộp số theo khuyến cáo của nhà sản xuất cũng rất quan trọng.
Thanh Phong Auto tự hào là địa chỉ tin cậy hàng đầu trong lĩnh vực bảo dưỡng và sửa chữa chuyên sâu hệ thống truyền động ô tô tại Hồ Chí Minh. Với đội ngũ kỹ thuật viên lành nghề, giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại, Thanh Phong Auto cam kết mang đến cho quý khách hàng dịch vụ chất lượng cao nhất, đảm bảo xe vận hành êm ái và an toàn trên mọi hành trình.
Liên hệ với chúng tôi để được tư vấn cụ thể hơn!
*Các dòng xe mà chúng tôi có thợ chuyên: Mercedes, BMW, Audi, Lexus, Toyota, Honda, Mazda, Mitsubishi, Kia, Daewoo, Hyundai,Ford, Nissan, Volkswagen, Porsche, Chevrolet, Rand Rover, Innova, Fortuner, Vios, Fiat, Bugatti, Ferrari, Bentley, Hummer, Chrysler, Dodge, Renault, Cadillac, Volvo, Subaru, Daihatsu, Ssangyong, Roll-Royce, Peugeot, Smart Fortwo, Tobe M’car, Luxgen, Zotye, Haima, Geely, Baic, Hongqi, Cmc, Mini Cooper, Buick, Opel, Acura, Aston Martin, Vinfast, TQ Wuling, BYD.
Từ năm 2019, Thanh Phong Auto được chọn để liên kết đào tạo chính quy với các trường Cao Đẳng Công Nghệ Thủ Đức, Cao Đẳng Việt Mỹ, Đại Học Bình Dương, Đại học Bách Khoa, Đại Học Văn Lang. Điều này giúp bảo chứng cho chất lượng và tiêu chuẩn tại Thanh Phong Auto. Quý khách có thể an tâm về chất lượng và tay nghề kỹ thuật viên tại đây.
ĐỂ LẠI LỜI BÌNH