Phanh tay ô tô (phanh dừng hoặc phanh khẩn cấp) là một hệ thống phanh phụ được sử dụng để giữ cho xe đứng yên khi đỗ hoặc trong các tình huống khẩn cấp.
Trong thế giới ô tô ngày nay, hai loại phanh tay phổ biến nhất là phanh tay cơ truyền thống (Mechanical Parking Brake) và phanh tay điện tử EPB (Electronic Parking Brake) đang song song tồn tại, mỗi loại đều có những ưu điểm và đặc tính riêng biệt. Từ góc độ kỹ thuật, phanh tay không đơn thuần là một cần gạt hay nút bấm, mà là cả một hệ thống phức tạp bao gồm cơ cấu truyền động, bộ phận điều khiển và các cảm biến thông minh, đảm bảo giữ cho chiếc xe đứng yên an toàn trong mọi điều kiện địa hình.
Theo dữ liệu phân tích an toàn, các phương tiện được trang bị hệ thống phanh đỗ điện tử cho thấy mức giảm 37% trong các sự cố liên quan đến đỗ xe so với các phương tiện có phanh tay truyền thống, chủ yếu nhờ vào các tính năng kết nối tự động và tích hợp với các hệ thống an toàn khác.” (Viện Nghiên cứu An toàn Xe Châu Âu, 2022, “Phân tích So sánh An toàn của Hệ thống Phanh Hiện đại”, Bỉ).
Bài viết này sẽ đưa bạn đọc đi sâu tìm hiểu về lịch sử phát triển, cấu tạo chi tiết, nguyên lý vận hành, cũng như phân tích ưu nhược điểm của từng loại phanh tay, giúp bạn có cái nhìn toàn diện và lựa chọn được giải pháp phù hợp nhất với nhu cầu sử dụng của mình.
Phanh tay ô tô được phát triển qua 3 giai đoạn chính gồm: phanh tay cơ khí đơn giản, phanh tay cơ khí cải tiến và phanh tay điện tử (EPB).
Phanh tay cơ khí xuất hiện từ những năm đầu của ngành công nghiệp ô tô. Năm 1902, một hệ thống phanh mới được thử nghiệm tại New York, bao gồm một dải thép không gỉ mềm quấn quanh tang trống trên cầu sau. Cơ cấu này đã tạo tiền đề cho sự phát triển của phanh tay cơ khí trong những năm tiếp theo.
Từ năm 1904, hầu hết các xe ô tô đều được trang bị phanh ngoài trên mỗi bánh xe. Tuy nhiên, loại phanh này nhanh chóng bộc lộ nhược điểm như mau mòn và không hiệu quả khi đỗ xe trên dốc. Điều này dẫn đến sự ra đời của phanh tay trong, giúp tăng tuổi thọ lên đến 1000 dặm và cải thiện hiệu suất phanh đáng kể.
Trong những năm gần đây, phanh tay điện tử (EPB) đã trở nên phổ biến trên nhiều dòng xe. EPB sử dụng mô-tơ điện để vận hành, mang lại nhiều ưu điểm như thiết kế gọn nhẹ, tính năng tự động và khả năng tích hợp với các hệ thống an toàn khác trên xe.
Phanh tay cơ là một hệ thống phanh phụ trợ trên xe ô tô, hoạt động độc lập với hệ thống phanh chính. Chức năng chính của phanh tay cơ là giữ cho xe đứng yên khi đỗ, đặc biệt là trên địa hình dốc.
Phanh tay cơ khí bao gồm các thành phần chính sau:
Khi người lái kéo cần phanh tay, lực được truyền qua dây cáp đến guốc phanh hoặc má phanh. Guốc phanh sẽ ép vào trống phanh (hoặc má phanh ép vào đĩa phanh), tạo ra ma sát và giữ cho xe đứng yên. Để nhả phanh, người lái chỉ cần đẩy cần phanh về vị trí ban đầu.
Phanh tay cơ có những ưu điểm như đơn giản, dễ sử dụng chi phí sửa chữa thấp… tuy nhiên vẫn có những nhược điểm như: cần nhiều không gian cabin, lực phanh không đồng đều và dễ bị hư hỏng.
Ưu điểm:
Nhược điểm:
Phanh tay cơ khí có hai dạng chính:
Phanh tay điện tử sử dụng mô-tơ điện và bánh răng để tác động lên má phanh. Khi người lái kích hoạt EPB, tín hiệu được gửi đến bộ điều khiển, sau đó điều khiển mô-tơ điện để tạo lực phanh. Hệ thống này được tích hợp với ECU (Electronic Control Unit) của xe để đảm bảo hoạt động chính xác và an toàn.
Các tính năng hiện đại của EPB:
3 loại EPB thường thấy trên xe hiện đại:
4 lợi ích chính của phanh tay EPB gồm:
Bảng so sánh chi tiết phanh tay cơ & phanh tay điện tử dựa trên 7 tiêu chí sau:
| Tiêu chí | Phanh tay cơ | Phanh tay điện tử |
| Cơ chế hoạt động | Cơ khí | Điện tử |
| Không gian cần thiết | Lớn | Nhỏ gọn |
| Lực phanh | Có thể không đồng đều | Đồng đều và chính xác |
| Tính năng tự động | Không có | Có |
| Chi phí sản xuất/sửa chữa | Thấp | Cao |
| Tích hợp với hệ thống khác | Hạn chế | Dễ dàng |
| Độ tin cậy khi hết điện | Cao | Thấp |
Dây cáp/ má phanh bị mòn, cần phanh bị kẹt là những lỗi thường gặp ở phanh tay cơ. Đối với phanh tay điện tử, thường gặp một số lỗi như: lỗi ECU, lỗi động cơ điện và lỗi cảm biến.
Lỗi thường gặp ở phanh tay cơ:
Lỗi thường gặp ở EPB:
Cách khắc phục: Sử dụng thiết bị chẩn đoán chuyên dụng để xác định lỗi, cập nhật phần mềm hoặc thay thế linh kiện bị hỏng.
Bảo dưỡng định kỳ phanh tay
Việc lựa chọn phanh tay phù hợp phụ thuộc vào loại xe, nhu cầu sử dụng và sở thích cá nhân cũng như các xu hướng phát triển của phanh tay ô tô.
4 yếu tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn như loại xe, nhu cầu sử dụng, ngân sách và độ ưu tiên về sự tiện lợi.
Xu hướng phát triển của phanh tay ô tô đang có những thay đổi đáng kể, tập trung vào sự tiện lợi, an toàn và tích hợp công nghệ. Dưới đây là một số xu hướng chính:
Hiện tại, các quy định về phanh tay chủ yếu tập trung vào việc đảm bảo hệ thống phanh hoạt động hiệu quả.
Trong tương lai, có thể có thêm các quy định về việc tích hợp các tính năng an toàn của EPB vào các mẫu xe mới.
Không nên sử dụng phanh tay khi xe đang di chuyển ở tốc độ cao vì có thể gây mất kiểm soát và tai nạn. Phanh tay chủ yếu được thiết kế để giữ xe đứng yên khi dừng đỗ.
Một số dấu hiệu cho thấy phanh tay có vấn đề bao gồm: đèn cảnh báo phanh sáng trên taplo, xe bị trôi khi đỗ trên dốc, cần phanh tay bị lỏng hoặc quá cứng, tiếng kêu bất thường khi kéo/thả phanh tay7.
Trong trường hợp ắc quy hết điện, EPB thường có cơ chế nhả phanh khẩn cấp bằng tay. Tuy nhiên, cách thực hiện có thể khác nhau tùy theo mẫu xe, nên tham khảo sách hướng dẫn sử dụng.
Tuổi thọ của phanh tay phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: tần suất sử dụng, điều kiện môi trường, chất lượng linh kiện, cách bảo dưỡng và thói quen sử dụng của người lái.
Thanh Phong Auto tự hào là một trong những trung tâm sửa chữa và bảo dưỡng ô tô hàng đầu tại TP. Hồ Chí Minh, đặc biệt nổi tiếng với dịch vụ sửa chữa phanh tay chuyên nghiệp và toàn diện. Với đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm, được đào tạo bài bản và trang thiết bị hiện đại, Thanh Phong Auto cam kết mang đến cho khách hàng sự an tâm tuyệt đối khi sử dụng dịch vụ của chúng tôi.
Điểm nổi bật trong dịch vụ sửa chữa phanh tay tại Thanh Phong Auto:
Chuyên môn sâu rộng:
Trang thiết bị hiện đại:
Phụ tùng chính hãng:
Quy trình chuyên nghiệp:
Dịch vụ khách hàng tận tâm:
Thanh Phong Auto hiểu rằng hệ thống phanh là một trong những yếu tố an toàn quan trọng nhất của xe. Vì vậy, chúng tôi luôn nỗ lực hết mình để mang đến cho khách hàng dịch vụ sửa chữa phanh tay chất lượng cao, đảm bảo sự an toàn và yên tâm tuyệt đối khi tham gia giao thông.
Báo Giá Dịch Vụ Tại Thanh Phong Auto:
*Các dòng xe mà chúng tôi có thợ chuyên: Mercedes, BMW, Audi, Lexus, Toyota, Honda, Mazda, Mitsubishi, Kia, Daewoo, Hyundai,Ford, Nissan, Volkswagen, Porsche, Chevrolet, Rand Rover, Innova, Fortuner, Vios, Fiat, Bugatti, Ferrari, Bentley, Hummer, Chrysler, Dodge, Renault, Cadillac, Volvo, Subaru, Daihatsu, Ssangyong, Roll-Royce, Peugeot, Smart Fortwo, Tobe M’car, Luxgen, Zotye, Haima, Geely, Baic, Hongqi, Cmc, Mini Cooper, Buick, Opel, Acura, Aston Martin, Vinfast, TQ Wuling, BYD.
ĐỂ LẠI LỜI BÌNH