An toàn bị động (Passive Safety) là hệ thống các tính năng và thiết kế được tích hợp trên ô tô nhằm bảo vệ người ngồi trong xe khi va chạm xảy ra, đóng vai trò then chốt trong việc giảm thiểu thương vong và mức độ chấn thương.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) báo cáo vào năm 2023 rằng tai nạn giao thông cướp đi sinh mạng của 1.3 triệu người mỗi năm toàn cầu. Các nghiên cứu từ Hiệp hội An toàn Đường cao tốc Quốc gia Mỹ (NHTSA) chỉ ra rằng việc trang bị đầy đủ tính năng an toàn bị động và sử dụng đúng cách có thể giảm 50-70% nguy cơ tử vong trong va chạm.
Bài viết này sẽ phân tích chi tiết 7 tính năng an toàn bị động cốt lõi trên ô tô hiện đại, bao gồm: khung xe hấp thụ xung lực, hệ thống túi khí SRS, dây đai an toàn 3 điểm, tựa đầu giảm chấn thương cổ, thanh gia cố cửa hông, cột lái và bàn đạp phanh tự đổ, cùng móc ghế trẻ em tiêu chuẩn ISOFIX. Đồng thời, làm rõ sự khác biệt giữa an toàn bị động & chủ động, đưa ra các khuyến nghị để tối ưu hóa hiệu quả bảo vệ của các tính năng.
Hiểu rõ về các tính năng trên sẽ giúp bạn đánh giá mức độ an toàn khi chọn mua xe và sử dụng chúng hiệu quả nhất. Hãy cùng Thanh Phong Auto khám phá ngay!
7 tính năng an toàn bị động cốt lõi trên ô tô hiện đại bao gồm: khung xe hấp thụ xung lực, hệ thống túi khí SRS, dây đai an toàn 3 điểm, tựa đầu chống chấn thương cổ, thanh gia cố cửa hông, cột lái tự đổ và móc ghế trẻ em ISOFIX.
Kinh nghiệm hơn 10 năm của Thanh Phong Auto cho biết, các tính năng này được thiết kế để hấp thụ năng lượng va chạm và giữ chặt hành khách, giúp giảm tỷ lệ tử vong từ 25% – 70% trong các loại va chạm khác nhau.
Khung xe hấp thụ xung lực là một cấu trúc kỹ thuật được thiết kế để biến dạng có kiểm soát, phân tán năng lượng va chạm ra khỏi khoang hành khách, bảo vệ người ngồi bên trong.
Các công nghệ như GOA (Global Outstanding Assessment) của Toyota hay ACE (Advanced Compatibility Engineering) của Honda đều tập trung vào việc tạo ra các vùng hấp thụ xung lực ở phía trước và phía sau xe, giúp giảm thiểu lực tác động trực tiếp lên cabin. Sau khi va chạm xảy ra, phần khung bao bọc xung quanh cabin xe là một chi tiết cốt lõi khác đảm bảo an toàn cho hành khách, với yêu cầu phải thật cứng và khó bị biến dạng để tránh làm tổn thương đến người ngồi trong xe một cách tối đa.
Hệ thống túi khí SRS là một tính năng an toàn bị động cực kỳ quan trọng, được kích hoạt khi xe gặp va chạm mạnh, giúp bảo vệ người lái và hành khách khỏi các va đập, giảm thiểu chấn thương gây ra bởi lực quán tính.
Túi khí, được phát minh vào năm 1953, hoạt động bổ trợ cho dây đai an toàn, bung ra trong mili giây để tạo ra một “đệm khí” giữa người ngồi và các bộ phận cứng của xe như vô lăng, bảng điều khiển, hoặc cửa xe. Các loại túi khí phổ biến bao gồm túi khí phía trước, túi khí bên hông và túi khí rèm, đặc biệt quan trọng trong các vụ va chạm bên hông hoặc lật xe, nơi phần cửa xe thường mỏng hơn và dễ bị biến dạng hơn.
Theo nghiên cứu của NHTSA (Cơ quan An toàn Giao thông Đường bộ Quốc gia Mỹ) năm 2020, túi khí giảm 30% tỷ lệ tử vong trong va chạm trực diện và 45% khi kết hợp với dây đai an toàn.
Dây đai an toàn 3 điểm là thiết bị an toàn bị động dễ thấy nhất và hiệu quả nhất, có tác dụng giữ chặt người lái và hành khách vào ghế, ngăn không cho họ bị văng về phía trước hoặc văng ra ngoài cabin khi va chạm, giảm thiểu nguy cơ chấn thương nghiêm trọng hoặc tử vong. Cơ cấu căng đai khẩn cấp sẽ tự động siết chặt dây đai trong tích tắc khi phát hiện va chạm, loại bỏ độ chùng của dây và giữ người ngồi đúng vị trí, tối ưu hóa hiệu quả bảo vệ.
Theo nghiên cứu của WHO năm 2018, dây đai an toàn giảm 45-50% nguy cơ tử vong cho hành khách ghế trước trong va chạm trực diện. Với hành khách ghế sau, dây đai giảm 25-75% nguy cơ tử vong tùy loại va chạm. Khi kết hợp túi khí và dây đai, hiệu quả bảo vệ tăng lên 60-70% trong các va chạm tốc độ trên 50 km/h.
Tựa đầu giảm chấn thương cổ được thiết kế để hỗ trợ đầu và cổ của người ngồi trong xe, đặc biệt là trong các vụ va chạm từ phía sau, giúp giảm thiểu nguy cơ chấn thương đốt sống cổ. Các tựa đầu hiện đại thường có khả năng điều chỉnh độ cao và góc nghiêng, hoặc thậm chí tự động di chuyển về phía trước khi va chạm để tối ưu hóa khả năng bảo vệ.
Theo nghiên cứu của IIHS (Insurance Institute for Highway Safety) năm 2019, tựa đầu đạt tiêu chuẩn “Tốt” giảm 24% tỷ lệ chấn thương cổ trong va chạm từ phía sau ở vận tốc 20-30 km/h.
Thanh gia cố cửa hông là các thanh thép cường lực được tích hợp bên trong các cánh cửa xe, có nhiệm vụ hấp thụ và phân tán lực va chạm từ bên hông, bảo vệ khoang hành khách khỏi sự xâm nhập của các vật thể bên ngoài Trong các vụ va chạm bên hông, nơi không gian hấp thụ xung lực hạn chế, các thanh gia cố này đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc duy trì sự toàn vẹn của cabin.
Theo thử nghiệm của Euro NCAP năm 2021, xe có thanh gia cố cửa giảm 25-40% mức độ xâm nhập vào cabin trong va chạm bên hông ở tốc độ 50 km/h. Thanh gia cố cũng giảm 30% tỷ lệ chấn thương nghiêm trọng so với xe không có thanh gia cố.
Cột lái và bàn đạp phanh tự đổ là các cơ cấu được thiết kế để tự động gập lại hoặc tách rời khỏi vị trí ban đầu khi xảy ra va chạm trực diện, ngăn không cho chúng đâm vào người lái và gây chấn thương nghiêm trọng ở ngực hoặc chân. Cơ chế này giúp giảm thiểu lực tác động lên cơ thể người lái, tăng cường không gian an toàn trong khoang cabin.
Theo nghiên cứu của NHTSA năm 2017, cột lái và bàn đạp tự đổ giúp giảm 35-45% chấn thương nghiêm trọng vùng ngực và 20-30% chấn thương vùng chân. Hiệu quả này đặc biệt rõ rệt trong va chạm trực diện ở tốc độ 50-70 km/h, nơi lực tác động lên người lái có thể đạt 2-3 tấn.
Móc ghế trẻ em tiêu chuẩn ISOFIX là một hệ thống tiêu chuẩn quốc tế để gắn ghế trẻ em vào xe một cách an toàn và chắc chắn, loại bỏ sự phụ thuộc vào dây đai an toàn của xe. Hệ thống này bao gồm các điểm neo cứng vững được tích hợp vào khung xe và các chốt khóa trên ghế trẻ em, đảm bảo ghế được cố định đúng cách, giảm thiểu nguy cơ lắp đặt sai và tăng cường bảo vệ cho trẻ em trong trường hợp va chạm.
Theo nghiên cứu của Ủy ban An toàn Giao thông Châu Âu năm 2016, trẻ em ngồi trong ghế ISOFIX được lắp đặt đúng cách có tỷ lệ sống sót cao hơn 28% trong va chạm nghiêm trọng ở tốc độ trên 50 km/h so với ghế dùng dây đai thông thường.
An toàn bị động (Passive Safety) là các hệ thống và thiết kế giảm thiểu thương vong khi tai nạn đã xảy ra, không can thiệp vào quá trình vận hành xe. Hệ thống an toàn bị động bao gồm khung xe hấp thụ xung lực, túi khí, dây đai an toàn và các cấu trúc bảo vệ khác hoạt động tự động trong thời điểm va chạm mà không cần sự can thiệp của người lái.
Ngược lại, an toàn chủ động (Active Safety) bao gồm các công nghệ điện tử giúp người lái phòng tránh tai nạn ngay từ đầu hoặc hỗ trợ kiểm soát xe trong các tình huống nguy hiểm. Chúng can thiệp trước khi va chạm xảy ra. Bảng dưới đây thể hiện rõ sự khác biệt giữa hai hệ thống này:
| Tiêu chí | An toàn bị động | An toàn chủ động |
| Mục đích | Bảo vệ khi tai nạn xảy ra | Ngăn ngừa tai nạn |
| Thời điểm hoạt động | Trong và sau va chạm | Trước và trong quá trình lái xe |
| Tính chất | Thụ động, tự kích hoạt | Chủ động, can thiệp |
| Ví dụ tiêu biểu | Túi khí, dây đai an toàn | ABS, ESC, hệ thống cảnh báo |
| Nguyên lý | Hấp thụ và phân tán lực | Duy trì kiểm soát xe |
| Công nghệ | Chủ yếu cơ khí và cơ điện | Điện tử và cảm biến hiện đại |
Các trang bị an toàn bị động có tầm quan trọng sống còn khi xảy ra va chạm, bởi chúng là tuyến phòng thủ cuối cùng giúp bảo vệ tính mạng và giảm thiểu mức độ nghiêm trọng của chấn thương cho người ngồi trong xe. Khi một vụ tai nạn xảy ra, các hệ thống an toàn bị động sẽ phối hợp hoạt động để hấp thụ năng lượng va chạm, phân tán lực tác động, và giữ chặt người ngồi trong xe, ngăn không cho họ bị văng ra hoặc va đập vào các bộ phận cứng của xe.
Thống kê từ NHTSA (Cục Quản lý An toàn Giao thông Đường bộ Hoa Kỳ) năm 2023 cho thấy, xe có điểm đánh giá an toàn 5 sao (trang bị đầy đủ hệ thống an toàn bị động) giảm nguy cơ tử vong đến 46% và chấn thương nghiêm trọng đến 50% so với xe có điểm đánh giá thấp hơn trong cùng phân khúc.
Từ kinh nghiệm của Thanh Phong Auto, để tối ưu hiệu quả các tính năng an toàn bị động trên xe, bạn cần thực hiện 4 nguyên tắc quan trọng: thắt dây đai an toàn đúng cách, duy trì tư thế lái xe chuẩn, sử dụng ghế trẻ em đạt chuẩn ISOFIX, tránh can thiệp hoặc độ chế hệ thống an toàn.
Theo nghiên cứu của Tổ chức An toàn Giao thông Đường bộ Quốc gia Mỹ (NHTSA) năm 2023, thắt dây đai đúng vị trí tăng 20-25% hiệu quả bảo vệ so với thắt sai vị trí. Ngoài ra, việc thắt đúng cách còn giảm 50% nguy cơ tử vong trong các vụ lật xe.
Theo báo cáo của Viện Bảo hiểm An toàn Đường cao tốc Hoa Kỳ (IIHS) năm 2022, xe có hệ thống an toàn bị động bị can thiệp sai cách ghi nhận tỷ lệ thương vong cao hơn 35-40% trong các vụ tai nạn nghiêm trọng.
Có, chi phí thường rất cao. Các bộ phận như túi khí, ngòi nổ túi khí, bộ căng đai khẩn cấp và các cảm biến ô tô liên quan đều là loại sử dụng một lần. Sau khi đã kích hoạt, chúng phải được thay thế hoàn toàn bằng phụ tùng mới. Việc sửa chữa các hư hỏng về cấu trúc khung xe cũng đòi hỏi kỹ thuật cao và chi phí lớn để đảm bảo xe có thể an toàn trở lại.
Hầu hết các tính năng an toàn bị động như khung xe, dây đai không yêu cầu bảo dưỡng đặc biệt. Tuy nhiên, đối với hệ thống cảm biến túi khí (SRS), bạn cần chú ý đến đèn báo SRS trên bảng đồng hồ. Nếu đèn này sáng liên tục, điều đó có nghĩa là hệ thống đang gặp lỗi và cần được kiểm tra ngay tại các trung tâm dịch vụ ủy quyền. Một số nhà sản xuất cũng khuyến nghị thay thế mô-đun túi khí sau khoảng 10-15 năm để đảm bảo hiệu suất.
Chắc chắn là có. Việc thay đổi các bộ phận như ghế, vô lăng, cản trước/sau, hoặc thậm chí là hệ thống treo có thể làm thay đổi trọng lượng, độ cứng và cách thức xe phản ứng khi va chạm. Điều này có thể làm cho các cảm biến va chạm hoạt động sai lệch, dẫn đến việc túi khí không bung, bung quá sớm hoặc quá muộn, làm giảm hoặc mất hoàn toàn tác dụng bảo vệ.
Khi khởi động xe, hãy quan sát đèn báo túi khí (SRS). Đèn này sẽ sáng lên trong vài giây rồi tắt. Nếu đèn không sáng, sáng liên tục hoặc nhấp nháy, hệ thống đang có vấn đề. Hãy kiểm tra kỹ các khe hở giữa các tấm thân vỏ ô tô, màu sơn để phát hiện dấu hiệu của một vụ tai nạn đã được sửa chữa. Cách tốt nhất là đưa xe đến một gara uy tín hoặc đại lý chính hãng để kiểm tra toàn diện bằng máy chẩn đoán chuyên dụng.
Đối với xe tự lái và xe điện, an toàn bị động vẫn giữ vai trò cực kỳ quan trọng, thậm chí còn được phát triển để phù hợp với các thiết kế và công nghệ mới. Mặc dù xe tự lái được kỳ vọng sẽ giảm thiểu đáng kể số vụ tai nạn nhờ hệ thống an toàn chủ động tiên tiến, nhưng rủi ro va chạm vẫn không thể loại bỏ hoàn toàn. Do đó, các tính năng an toàn bị động vẫn cần thiết để bảo vệ hành khách khi va chạm xảy ra.
Đối với xe điện, việc tích hợp pin lớn vào khung xe đòi hỏi các nhà sản xuất phải thiết kế lại cấu trúc hấp thụ xung lực để đảm bảo an toàn cho pin và hành khách.
Khi cần tìm một địa chỉ uy tín để chăm sóc toàn diện cho chiếc xe của bạn tại TP.HCM, Thanh Phong Auto là một lựa chọn đáng tin cậy. Với phương châm đặt sự an toàn và hài lòng của khách hàng lên hàng đầu, chúng tôi cung cấp dịch vụ sửa chữa, bảo dưỡng chuyên nghiệp cho đa dạng các dòng xe từ phổ thông đến cao cấp, đảm bảo “xế yêu” của bạn luôn vận hành trong trạng thái tốt nhất.
Tại sao lại chọn Thanh Phong Auto?
Ngoài ra, thấu hiểu những bất tiện khi xe gặp sự cố đột ngột trên đường, Thanh Phong Auto đã triển khai dịch vụ sửa chữa lưu động tại nhà và cứu hộ ô tô 24/7. Chỉ cần một cuộc gọi, đội cứu hộ cơ động sẽ nhanh chóng có mặt sau 30-45 phút để khắc phục các sự cố cơ bản như thay lốp, kích bình ắc quy, xử lý lỗi nhỏ… giúp bạn tiếp tục hành trình một cách an toàn và nhanh chóng nhất.
Hãy để Thanh Phong Auto trở thành người bạn đồng hành đáng tin cậy trên mọi nẻo đường của bạn
*Các dòng xe mà chúng tôi có thợ chuyên: Mercedes, BMW, Audi, Lexus, Toyota, Honda, Mazda, Mitsubishi, Kia, Daewoo, Hyundai,Ford, Nissan, Volkswagen, Porsche, Chevrolet, Rand Rover, Innova, Fortuner, Vios, Fiat, Bugatti, Ferrari, Bentley, Hummer, Chrysler, Dodge, Renault, Cadillac, Volvo, Subaru, Daihatsu, Ssangyong, Roll-Royce, Peugeot, Smart Fortwo, Tobe M’car, Luxgen, Zotye, Haima, Geely, Baic, Hongqi, Cmc, Mini Cooper, Buick, Opel, Acura, Aston Martin, Vinfast, TQ Wuling, BYD.
Từ năm 2019, Thanh Phong Auto được chọn để liên kết đào tạo chính quy với các trường Cao Đẳng Công Nghệ Thủ Đức, Cao Đẳng Việt Mỹ, Đại Học Bình Dương, Đại học Bách Khoa, Đại Học Văn Lang. Điều này giúp bảo chứng cho chất lượng và tiêu chuẩn tại Thanh Phong Auto. Quý khách có thể an tâm về chất lượng và tay nghề kỹ thuật viên tại đây.
ĐỂ LẠI LỜI BÌNH